Zaciągamy kredyt konsumencki

Radzi ekspert Adam Zawiszowski ze śląskiej Inspekcji Handlowej

Zasady, które obowiązują w przypadku zaciągania kredytu konsumenckiego, zostały uregulowane w ustawie z dnia 20 lipca 2001 roku o kredycie konsumenckim (Dz. U. nr 100, poz. 1081 z późn. zm.). Kredytem konsumenckim, według tej ustawy, jest zarówno kredyt udzielony przez bank, pożyczka, jak i rozłożenie na raty ceny towaru przez samego sprzedawcę.

Przewidziane w niej uprawnienia przysługują kredytobiorcy, który jest konsumentem, czyli osobą fizyczną przeznaczającą kredyt na sfinansowanie celów niezwiązanych bezpośrednio z jego działalnością gospodarczą. Kredytodawcą jest natomiast przedsiębiorca (na przykład sprzedawca lub bank).

Zakresem ustawy nie są objęte kredyty konsumenckie mniejsze niż 500 zł lub większe niż 80.000 zł, a także takie, których termin spłaty nie przekracza trzech miesięcy. W rozumieniu ustawy kredytem konsumenckim nie jest również kredyt, za który konsument nie jest zobowiązany do zapłaty żadnych kosztów, czyli na przykład oprocentowania bądź prowizji.

Ponadto ustawy nie stosuje się między innymi do kredytów konsumenckich, które są przeznaczone na szeroko rozumiane cele mieszkaniowe, w tym na nabycie własności nieruchomości oraz budowę, odbudowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, remont budynku lub lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość.
CO W UMOWIE

Umowa o kredyt konsumencki powinna zawierać m.in. informacje o:

Umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta na piśmie.

Konsument może spłacić kredyt konsumencki przed ustalonym w umowie terminem końcowym. Za wcześniejszą spłatę kredytodawca nie może pobrać od konsumenta prowizji ani odsetek – gdy kredyt był oprocentowany – za czas pozostały do jego zwrotu w podanym w umowie terminie. Konsument ma jednak obowiązek poinformowania kredytodawcy o zamiarze wcześniejszej spłaty najpóźniej na 3 dni przed jej dokonaniem. Przedterminowa spłata powinna nastąpić w terminie wniesienia kolejnej raty.

ODSTĘPUJEMY OD UMOWY

Konsument może odstąpić od umowy o kredyt konsumencki (jeśli oczywiście ustawa tego kredytu dotyczy) bez podawania przyczyny w ciągu 10 dni od jej zawarcia. Jeżeli jednak w umowie nie było informacji o takim uprawnieniu, konsument może odstąpić od umowy w ciągu 10 dni od otrzymania informacji o nim. Należy jednak dokonać tego nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia zawarcia umowy.

Źródło, z którego konsument uzyska informacje o prawie do odstąpienia, a także forma, w jakiej zostanie mu ona przekazana (ustnie lub pisemnie) nie mają wpływu na możliwość skorzystania z tego prawa.

Odstąpienie od umowy polega na złożeniu kredytodawcy oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Złożenie oświadczenia polega na jego wysłaniu listem poleconym, na adres kredytodawcy, przed upływem 10-dniowego terminu. Wzór takiego oświadczenia kredytodawca powinien wręczyć konsumentowi przy zawieraniu umowy.

Jeśli kwota kredytu została wypłacona jeszcze przed upływem terminu do odstąpienia, odstępując od umowy konsument powinien zwrócić ją kredytodawcy równocześnie ze złożeniem oświadczenia o odstąpieniu. Jednakże gdy kredyt był przeznaczony na nabycie określonego towaru lub usługi, a kredytodawca (zwykle bank) przekazał pieniądze bezpośrednio sprzedawcy lub usługodawcy (tak dzieje się najczęściej), wówczas to on z reguły będzie zobowiązany do zwrotu kredytodawcy kwoty kredytu. O obowiązującej przy odstępowaniu zasadzie rozliczeń konsument powinien być poinformowany w umowie.

RATY 0 PROC.

Informacje o kosztach kredytu, wysokości odsetek, prowizji oraz wszelkich innych opłatach mają decydujący znaczenie przy porównywaniu bardzo wielu dostępnych na rynku propozycji kredytów i wyborze najkorzystniejszej dla konsumenta oferty. Dlatego udzielający kredytu konsumenckiego przedsiębiorca ma obowiązek bardzo dokładnie wymienić w umowie poszczególne ich rodzaje i jak najprecyzyjniej podać ich wysokość.

Wymóg poinformowania o rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania (jest to całkowity, roczny koszt kredytu, który ponosi konsument, wyrażony w procentach) dotyczy także reklamy, jeśli kredytodawca zamieszcza w niej jakiekolwiek dane dotyczące kosztów kredytu. Wylicza się ją według dołączonego do ustawy o kredycie konsumenckim wzoru, od całkowitego kosztu kredytu.

Trudno jednak dociec, czego w rzeczywistości dotyczy podawana w niektórych reklamach liczba „0 proc.” – rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, tylko odsetek, czy jeszcze jakiejś innej opłaty dotyczącej kredytu – jeśli kredytodawca tego nie wyjaśnia, ograniczając się tylko do podania samej liczby.

Spotyka się jednak reklamy, w których kredytodawcy precyzują, że „0 proc.” oznacza brak jakichkolwiek kosztów związanych z możliwością spłaty ceny towaru w ratach. Wyjaśniają, że to kredyt bez prowizji i odsetek. Jednakże taki zupełnie „darmowy” kredyt nie jest objęty działaniem ustawy o kredycie konsumenckim. Konsument nie może zatem skorzystać z przewidzianych w niej uprawnień. Dlatego tak ważne jest dowiedzenie się, co kredytodawca miał na myśli, mówiąc „raty 0 proc.” – koniecznie przed zawarciem umowy.

Warto też porównać cenę towaru oferowanego za gotówkę z ceną takiego samego towaru rozłożoną na „darmowe” raty. Może się bowiem okazać, iż jest on droższy, gdyż brak kosztów kredytu – tylko pozorny – został zrekompensowany wyższą ceną towaru.